Bilim insanları papağanlara görüntülü sohbet etmeyi öğrettiğinde ne oldu?

Etkileyici zekaları ve büyüleyici ses taklitleriyle tanınan papağanlar, son yıllarda evcil hayvan olarak popülerlik kazandı. Ancak kuşları gözlemlemeyi büyüleyici kılan aynı özellikler aynı zamanda sorunlara da neden olabilir. Sosyalleşmenin ve uygun uyarımın eksikliği papağanların hareket etmesine, hatta bazı durumlarda kendilerine zarar vermesine neden olabilir. İki popüler papağan türü olan kakaduların ve Afrika Grilerinin tahmini %40’ının potansiyel olarak zararlı tüy tahribatına karıştığı bildiriliyor. Bu stres kaynaklı, yıkıcı davranışların çoğu, diğer kuşlar arasında özgürce uçtukları doğal ortamlarından çok farklı ortamlarda yaşayan papağanların bir yan ürünüdür. Yeni önerilen modern teknoloji, özellikle Facebook Messenger görüntülü sohbetleri, bu kuşların sosyal hayatlarını yeniden kazanmalarına yardımcı olabilir

Glasgow Üniversitesi’nden doçent Hirskyj-Douglas yaptığı açıklamada, “Vahşi doğada sürüler halinde yaşıyorlar ve birbirleriyle sürekli sosyalleşiyorlar” dedi. “Evcil hayvan olarak genellikle kendi başlarına tutulurlar ve bu da onların aşırı hızlanma veya tüy yolma gibi olumsuz davranışlar geliştirmelerine neden olabilir.”

Northeastern Üniversitesi, MIT ve Glasgow Üniversitesi’nden araştırmacılar yakın zamanda çeşitli papağan türlerinin birbirleriyle kısa video görüşmeleri yapıldığında nasıl etkileşime girdiğini görmek için yola çıktılar. Araştırmacılar, üç ay boyunca 18 papağanı ve onların insan bakıcılarını dokunmatik ekranlı tabletleri ve akıllı telefonları nasıl kullanacaklarını öğrenmeleri için eğitti. Kuşlar başlangıçta görüntülü aramaları zille ilişkilendirecek şekilde eğitilmişti. Eğitim aşamasında zil her çalındığında kuşa bir ödül veriliyordu. Bu arada bakıcılar, kuşun stres veya rahatsızlık belirtileri gösterdiği anda çağrıyı sonlandırma konusunda eğitildi. Kuşlar eğitildikten sonra zili kendi istekleriyle çalmakta özgürdü. Bunu yapmak, bakıcılarının Facebook Messenger’ı açmasıyla ve onları, araştırmaya katılan ülke çapındaki diğer kuşlarla bağlantı kurmasıyla sonuçlanacaktır. video görüşmelerini zille ilişkilendirdi ve zili her çaldıklarında kuşları bir ödülle besledi. Papağanlar daha sonra ülke çapındaki diğer kuşlarla görüntülü görüşme yapmak için Facebook Messenger’a erişebildi.

Sonuçlar şok ediciydi. Neredeyse tüm vakalarda kuşların bakıcıları, video görüşmelerinin onların refahını artırdığını iddia ediyor. Hatta bazı kuşların, diğer kuşların bunu yaptığını gözlemledikten sonra yiyecek arama veya gelişmiş uçuş gibi yeni beceriler öğrendiği görüldü. Kuşlardan ikisi, Ellie adında bir kakadu ve Cookie adında bir Afrika Grisi, neredeyse bir yıl sonra hala birbirlerini çağırıyor.

Glasgow Üniversitesi’nden yardımcı doçent Ilyena Hirskyj-Douglas yaptığı açıklamada, “Bu gerçekten de bu kuşların bilişsel açıdan ne kadar karmaşık olduklarını ve kendilerini ifade etme yeteneklerine sahip olduklarını gösteriyor” dedi. “O iki kuş benim için gerçekten çok güzeldi.”

Kuş görüntülü görüşmeleri uzun süreli dostluklarla sonuçlandı

Kuşlar üzerinde yapılan araştırma iki aşamaya ayrıldı. İlk 10 hafta boyunca bakıcılara, kuşları dokunmatik ekranlı cihazlarla etkileşime girmeleri için nasıl tanıtacakları ve eğitecekleri konusunda talimatlar verildi. Önceki araştırmalarda dokunmatik ekranın kediler, köpekler, ayılar ve kemirgenler üzerinde kullanılması araştırılmış olsa da papağanlar, yüksek bilişsel yetenek, etkileyici görüş ve esnek dil kombinasyonları sayesinde bu cihazları kullanmaya özellikle çok uygundur. Cihazlar üzerinde eğitim aldıktan sonra, ilgili kuşların tümü, her bir kuşla en az iki kez kısa süreli görüntülü görüşmelere tabi tutuldukları bir “buluşma ve selamlama” etkinliğine katıldı. Kuşlar, bir çağrıya katılmaya ilgi duyduklarını belirtmek için zili çalmak üzere ikramlar kullanılarak eğitildi.

Araştırmanın ikinci aşamasında, kuşların yiyecek ödülü olmadan görüntülü görüşme talep etmeye hâlâ ilgi duyup duymayacağını görmek için ikramlar kaldırıldı. Kuşların her biri zili çalmaya devam etti, bazıları bunu defalarca yaptı. Araştırmacılar, zili çaldıktan sonra, çalışmadaki farklı kuşların fotoğraflarını içeren bir tablet ana ekranını kuşlara sundu. Papağan daha sonra etkileşim kurmak istediği arkadaşına tıklamak için dilini kullanıyordu. Konuşmanın diğer tarafında bir kuşla karşılaşan papağanlar ekrana doğru atlıyor, yüksek sesle ciyaklıyor ve başlarını sallıyorlardı. Araştırmacılar özellikle seslendirmelerin papağanların vahşi doğada sıklıkla yaptıkları çağrı ve yanıt türlerini yansıtabileceğine inanıyor.

Araştırmacılar, birbirlerinin davranışlarını taklit eden birçok kuş örneğini gözlemledi. Bazıları ekranın diğer ucundaki bir kuşu izledikten sonra kendilerini tımar etmeye başlıyordu. Diğer zamanlarda kuşlar hep birlikte “şarkı söylerdi”. Videolardan birinde renkli bir papağanın bağlanmak için bir çağrıyı sabırsızlıkla beklediği görülüyor. Sonunda çağrının diğer ucunda büyük beyaz bir kuş belirir ve bu da kırmızı kuşun kafasını çarpmasına ve heyecanla cıvıldamasına neden olur. Başka bir durumda, erkek bir Amerika papağanı, diğer bir Amerika papağanı ile görüntülü görüşme yaparken “Merhaba! Buraya gel!” İkinci kuş ekrandan ayrılırsa, ses çıkaran kuş hızla bir zil çalıyordu ve bakıcılar bunu, kuşun arkadaşından ekrana dönmesini istediği şeklinde yorumladı.

Kuzeydoğulu yardımcı doçent Rébecca Kleinberger yaptığı açıklamada, “Bazı güçlü sosyal dinamikler ortaya çıkmaya başladı” dedi.

Papağanlar önceden kaydedilmiş video yerine gerçek kuşları çağırmayı tercih ediyor

İlginç bir şekilde, çalışmaya dahil edilen papağanlar, diğer kuşların önceden kaydedilmiş videolarını öne çıkardıkları takdirde, video görüşmelerine önemli ölçüde daha az ilgi gösteriyorlardı. Glasgow Üniversitesi araştırmacıları tarafından yayınlanan ilgili bir araştırma, papağanların diğer papağanlarla gerçek zamanlı olarak sohbet etmeyi şiddetle tercih ettiğini gösteriyor. Altı aylık gözlem boyunca papağanlar, önceden kaydedilmiş videolardan ziyade gerçek kuşlarla yapılan çağrılarla meşgul olarak daha fazla zaman harcadılar. Bu bulgular, kuşların yalnızca bir ekranın varlığıyla var olmadıklarını gösteriyor. Aksine, başka bir canlı kuşla gerçek iletişim önemli bir rol oynar.

Toplamda, çalışmadaki kuşlar, önceden kaydedilmiş videolarla etkileşimde bulunarak yalnızca 142 dakikaya kıyasla, diğer kuşlarla aşk çağrılarında 561 dakika harcadı. Kuşların bakıcıları bu noktayı güçlendirdi ve araştırmacılara, telefonun diğer ucunda canlı bir kuş olduğunda daha meraklı ve ilgili göründüklerini söyledi.

Douglas kısa bir süre önce şunları yazdı: “‘Canlılığın’ görünümü, papağanların ekranlarla etkileşiminde gerçekten bir fark yaratmış gibi görünüyor.” “Başka bir canlı kuşla etkileşim halindeki davranışları, çoğu zaman gerçek hayatta diğer papağanlarla etkileşime girecekleri davranışları yansıtıyordu, ancak önceden kaydedilen oturumlarda durum böyle değildi.”

Araştırmacılar bu bulguların bir gün papağanların sosyalleşmelerini geliştirmelerine yardımcı olmak için kullanılabileceğini umuyorlar. Ankete katılan papağan bakıcılarından bazıları papağanları eğitmek için zorlu bir öğrenme eğrisine dikkat çekerken, her biri projenin sonuçlandıktan sonra değerli olduğunu söyledi. Görüntülü görüşme araştırmasındaki bakıcıların %71,4’ü ezici bir çoğunluğu, kuşlarının çok olumlu bir deneyim yaşadığını söyledi. Aksine hiçbiri bu deneyimi olumsuz olarak tanımlamadı. Özellikle bir bakıcı, evcil hayvanının “görüşmeler sırasında canlandığını” iddia etti.

“Onları yapabileceğinizi söylemiyoruz [the parrots] Vahşi doğada olabilecekleri kadar mutlular” dedi Kleinberger. “Halihazırda olanlara hizmet etmeye çalışıyoruz. [in captivity].”