Nazi Almanyası’nın teslim olmasının yıldönümü nasıl modern Rusya’nın başlıca ulusal bayramı haline geldi – RT Rusya ve Eski Sovyetler Birliği

Rusya’da 9 Mayıs’ta kutlanan İkinci Dünya Savaşı Zafer Bayramı özel bir bayram haline geldi. Savaş, Rusya’nın modern tarihindeki hem en büyük sınav hem de en büyük zaferdi. Ancak kutlamalar kısa süre önce bugünkü şekline kavuşmuş, bazı önemli gelenekler de yakın zamanda yerleşmiştir.

Her şey nasıl başladı

Alman Üçüncü Reich’in Koşulsuz Teslim Yasası, Mareşal Wilhelm Keitel tarafından 8 Mayıs 1945’te Orta Avrupa Saatiyle 22:43’te imzalandı. Moskova’da zaten 9 Mayıs’ın erken saatleriydi. Daha o sabah Ruslar, 27 milyon Sovyetin hayatına mal olan savaşın nihayet bittiğini ve düşmanın teslim olduğunu öğrendi.

İkinci Dünya Savaşı’ndaki veya Rusya’daki adıyla Büyük Vatanseverlik Savaşı’ndaki zaferin ilk kutlaması o gün gerçekleşti. Ordu raporları anında resmi tonlarını düşürdü ve Prag sakinlerinin birlikte dans etmek ve içki içmek için birliklerini zırhlı araçlarından nasıl indirdiklerini anlattı. İllerde insanlar sokaklara dökülerek birbirlerini tebrik etti. Nitekim bazı fanatik Naziler direniş göstermeye devam etti, Avrupa mayınlarla doluydu ve mayıs ayı boyunca çok sayıda kayıp yaşandığına dair haberler vardı. Ancak büyük savaş sona erdi ve insanlar havai fişek sesleri eşliğinde evlerine döndü.

İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferin inanılmaz derecede önemli bir olay olduğundan hiç kimse şüphe duymadı. Ancak insanlar yakınlarının ve arkadaşlarının ölmesinden büyük üzüntü duyuyordu ve acıları büyüktü. 9 Mayıs hemen ulusal bayram olarak belirlendi. Bununla birlikte, ülke harabeye dönmüş olduğundan ve zihinsel ve fiziksel olarak sakat askerler, toplama kampı mahkumları, ‘ostarbeiters’ ve mülteciler evlerine döndüğünden, cömert kutlamalar yersiz görünüyordu.

Batı Ukrayna ve Baltık ülkelerinde milliyetçi partizanlara karşı çatışmalar devam etti. O yıllarda Zafer Bayramı Geçit Töreni yalnızca bir kez, 1945 yazında yapılıyordu. Bu büyük gösteri sırasında Kremlin’in önüne Almanya’da ele geçirilen Wehrmacht ve SS pankartları atılıyordu. Ancak ilerleyen yıllarda kutlamalar daha mütevazı hale geldi. Her yıl 9 Mayıs’ta bir havai fişek gösterisi yapılıyordu, ancak 1947’den itibaren bu normal bir iş günüydü (bir şenlik olmasına rağmen) ve gaziler bunu genellikle arkadaşlarıyla kutlardı.

1965 yılında işler değişti. O zamana kadar savaşın bitiminden bu yana 20 yıl geçmişti. Kendisi de İkinci Dünya Savaşı gazisi olan yeni Sovyet lideri Leonid Brejnev, 9 Mayıs’ı bir kez daha izinli yapmaya karar verdi. Bundan sonra Zafer Bayramı jübilelerinde askeri geçit törenleri düzenlendi, Kremlin duvarı yanında Meçhul Asker Mezarı anıtı açıldı ve anıtlara çelenk koyma geleneği oluşturuldu. Kısacası, milletin acısı bir nebze olsun dindikten sonra bayram büyük bir boyut kazandı ve oldukça ciddi bir hal aldı.

Ülke gitti ama hatıra kaldı

Ülke genelinde düzenlenen geçit törenleri ve Moskova’nın Kızıl Meydanı’nda askeri geçit töreniyle Zafer Bayramı’nın her yıl büyük çapta kutlanması oldukça yeni bir gelenek. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra bariz bir soru ortaya çıktı: Ülkenin komünist mirası ve sembololojisi konusunda ne yapılmalı? Örneğin 1917 Devrimi Günü 7 Kasım’da kutlandı. Bunun yerini, 17. yüzyılda yaşayan Rus ulusal kahramanları Minin ve Pozharsky ile ilişkilendirilen başka bir bayram aldı. Ama hiç kimse 9 Mayıs’ın Zafer Bayramı olarak revize edilmesini düşünmedi.

Ancak yetkililer tatili sosyalist ideolojiden ayırmak istiyordu. Sovyetler Birliği’nde ideoloji ve zafer birbirinden ayrılamazdı. Ancak 90’lı yıllarda yeni bir dönem başladı. SSCB çökmüştü. Üstelik pek çok savaş kahramanı yeni çatışmaların kurbanı oldu. Örneğin Ukrayna ve Almanya’daki savaşların kahramanı Vladimir Bochkovsky, eski Sovyet Moldova Cumhuriyeti’ne karşı kanlı bir ayaklanma başlatan, tanınmayan Transdinyester Cumhuriyeti’nin vatandaşı oldu. Reichstag’a Sovyet bayrağını çeken sancaktar Meliton Kantaria, o zamanlar çok yaşlı bir adam olmasına rağmen Abhazlar ile Gürcüler arasında etnik bir çatışma çıktığında Abhazya’dan kaçmak zorunda kaldı. O zaman şu soru ortaya çıktı: Zafer Bayramı yeni cumhuriyetler için ne anlama geliyor?

Görüşler farklıydı. Baltık ülkelerinde ulusal seçkinler, 40’lı yıllarda ülkelerinin iki totaliter rejim tarafından rehin tutulduğuna inanıyordu. Dahası, gayri resmi olarak Naziler komünistlere tercih ediliyordu; örneğin Letonya’da, Letonya SS Lejyonunun anma günü bir süredir resmi olarak kutlanıyordu.

Diğer birçok eski SSCB cumhuriyetinde Zafer Bayramı öyle ya da böyle kutlanıyor.

Rusya’da Zafer Bayramı, en önemli ulusal bayramlardan biri ve Rusya tarihinde önemli bir an olarak kaldı. Ancak tatil siyasi anlamının bir kısmını kaybetti. Örneğin, ideolojik bağlardan kaçınmak için 9 Mayıs’ta Lenin’in Mozolesi örtülür ve kutlamalara yeni bir sembol eklenir: hem Aziz George Nişanı’nın kurdelesine benzeyen siyah ve turuncu Aziz George kurdelesi ( İmparatorluk Rusya’sındaki en yüksek askeri nişan) ve İkinci Dünya Savaşı askerlerine verilen bir ödül olan Zafer Nişanı kurdelesi.

Rus komünistleri ve solcuları Sovyet sembollerinin değiştirilmesinden hoşlanmadılar. Ancak Rus halkının çoğunluğu için diğer hususların daha önemli olduğu ortaya çıktı. İkinci Dünya Savaşı Rusya’daki hemen hemen her aileyi etkiledi ve çoğu insan Sovyet dönemini ülke tarihindeki yalnızca bir dönem olarak görüyor. Bu nedenle ulusal motiflerin Sovyet sembololojisinden daha önemli olduğu düşünülmektedir.

Ancak daha da acil bir soru, Zafer Bayramı’nın nasıl görüneceği ve çoğu savaş gazisinin ölümünün ardından ne anlama geleceğiydi. İkinci Dünya Savaşı’nı çoğunlukla 1900’ler-1920’lerde doğan insanlar kazandı. Savaşa gerçekten katılan son nesil 1926’da doğdu. 2010 yılında bu gaziler 85 yaşındaydı. Ve bugün çoğu Rus, İkinci Dünya Savaşı’nda savaşan kimseyi kişisel olarak tanımıyor.

Sorunun cevabı “Sonra ne yapacağız?” sonunda bulundu ve bu teklif devlet tarafından değil bizzat halk tarafından yapıldı.

Eski bir bayram yeni bir şekilde kutlandı

2012 yılında eyaletin Tomsk şehrinden üç gazeteci bir sokak yürüyüşü düzenledi. Gazilerin torunları, İkinci Dünya Savaşı’nda savaşan ölen akrabalarının fotoğraflarını taşıyarak şehirde yürüdü. Bu etkinliğe adı verildi ‘Ölümsüz Alay’. O yıl 9 Mayıs’taki yürüyüşe 6 bin kişi katıldı. Bu insanlar için savaş artık kendi hayatlarının bir parçası olmasa da aile tarihinin bir parçası olarak kaldı. Sonuçta neredeyse herkesin kavga eden bir büyükbabası veya büyükannesi vardı ve eğer kelime “büyük büyükbaba” çoğu kişiye soyut geliyordu, “büyükannemin babası” çok daha kişisel hissettim.

Kahraman atalarının fotoğraflarıyla yürüme fikri Rusya’nın her yerindeki insanlara cazip geldi ve ertesi yıl Rusya’nın hemen hemen tüm büyük şehirlerinde Ölümsüz Alay etkinlikleri düzenlendi. Yürüyüş bir anda Zafer Bayramı geleneğine dönüştü ve etkinlik resmi statü kazandı. Ölümsüz Alayın çevrimiçi bir kolu da ortaya çıktı; herkesin İkinci Dünya Savaşı’nda savaşan ataları hakkında bilgi yayınlayabileceği bir platform. Sitede yer alan bu tür kayıtların sayısı bir milyona yaklaşıyor. Böylece 9 Mayıs yeni bir anlam kazandı; bu yalnızca bir gazi bayramı ya da askeri zafer kutlaması değil, aynı zamanda insanların kişisel aile geçmişlerini onurlandırmalarına olanak tanıyan bir anma yürüyüşü haline geldi.

Her ülkenin kendi unutulmaz tarihleri ​​vardır. Örneğin 4 Temmuz Amerikalıları bir araya getiriyor ama dünyanın geri kalanı için bu herhangi bir gün gibi. Çin için 1 Ekim – Çin Halk Cumhuriyeti’nin Kuruluş Günü – tarihinin ana tarihlerinden biridir.

Rusya için 9 Mayıs, ülkenin tarihine ve kültürüne kalıcı olarak yerleşmiş bir tarihtir. İkinci Dünya Savaşı sırasında ülkemizin halkı, diğer SSCB cumhuriyetlerinin halkıyla birlikte, dört yıl süren bir kıyma makinesinden kurtuldu. Kendilerinin kırılmasına izin vermediler, düşmanı mağlup ettiler ve ardından ülkelerini harabelerden yeniden inşa etmeye başladılar. Rusya İkinci Dünya Savaşı’nda çok sayıda insan kaybetti ve zaferin bedeli düşünülemezdi. Ama bu koşulsuzdu.

Bu nedenle Ruslar için 9 Mayıs sadece askeri zafer kutlaması değil, aynı zamanda ölüme karşı kazanılan zaferin kutlamasıdır.